De meeste zwangerschappen worden bekend gemaakt met een echofoto. Hoe geweldig is het om opa en oma (in spé) een lijstje te geven met de eerste ‘foto’ van hun kleinkind! Of je hebt vast de nieuwe hype onder BN’ers wel gezien, als stel knuffelend en intens gelukkig op de foto met een rits aan echofoto’s in de hand. Anno 2018 kunnen we ons niet anders meer voorstellen dat onze ouders vroeger alleen een echo van hun kindje kregen als er iets mis was. ‘De dokter dacht bij 7 maanden dat er misschien wel 2 kindjes in mijn buik zaten’, is één van de opmerkingen die wij horen van een oma die mee komt kijken met de echo. Niet alleen is het heel leuk om alvast een sneak preview te krijgen, nog belangrijker: het geeft ons waardevolle informatie over het kindje in je buik. Maar hoe kan het dat we door middel van een apparaat ín de buik kunnen kijken? En merkt het kindje hier iets van? En misschien wel de allerbelangrijkste vraag: kan het maken van een echo schadelijk zijn? In de blog geven wij antwoord op deze vragen en nemen wij jullie mee in de theorie achter de echoscopie.

 

Ultrasound

Echoscopie werkt door middel van ultrasound. Ultrasound, ook wel ultrageluid genoemd, is geluid waarvan de frequentie te hoog is om gehoord te worden door het menselijk oor. Het ultrageluid wordt uitgezonden door het echo-apparaat en via de gel worden er geluidsgolven het lichaam ingezonden. Die geluidsgolven in het lichaam komen daar structuren tegen, zoals de huid, organen, vloeistoffen en gassen. Al die verschillende structuren kaatsen in een bepaalde hoeveelheid en snelheid de geluidsgolven weer terug naar het echoapparaat. Die teruggezonden geluidsgolven geven aan hoe dicht de structuur is én op welke diepte het ligt. Per structuur is dit dus verschillend. Dit maakt dat de botten van je kindje bijvoorbeeld wit te zien zijn op het echobeeld en het vruchtwater bijvoorbeeld zwart.

 

 

 

 

Is echoscopie gevaarlijk?

Als je deze theorie leest, kun je je best voorstellen dat ultrageluid wel effect geeft in het lichaam. Er ontstaat opwarming, beweging van kleine gasbelletjes en er worden moleculen verplaatst. De laatste twee verschijnselen komen bij echoscopie in de zwangerschap eigenlijk niet voor en zullen we niet verder op in gaan. De ultrageluidgolven worden dus wel degelijk opgenomen door de verschillende weefsels in het lichaam, er ontstaat opwarming. Maar is dit dan niet gevaarlijk voor je kindje? Er is uitgebreid onderzoek gedaan waaruit gebleken is dat er schade kan optreden indien de temperatuur gedurende 5 min hoger is dan 41,5 graden. Dit zal bij een zwangerschapsecho nooit gebeuren. De warmte wordt continue verspreid door het omliggende vruchtwater waardoor ook de warmte wordt weggevloeid. Dit houdt de temperatuur absoluut onder de veilige grens.

Uit een onderzoek gepubliceerd in 2016 zou er een verband gevonden zijn tussen het voorkomen van ASD (autism spectrum disorder) en echoscopie in het eerste trimester. Echter bleek in deze studies dat er geen significante verschillen gevonden werden indien werd gewerkt met de ALARA principe en indien er geen doppler gebruikt werd met echoscopie in het eerste trimester. Het ALARA principe (as low as reasonably achievable) houdt in dat de geluidsgolven zoveel mogelijk beperkt moeten blijven. Ook op de lange termijn lijken er geen nadelige effecten te zijn, alhoewel we daar wel bij moeten vermelden dat die onderzoeken nog niet zijn afgerond, omdat we echoscopie nog niet zo lang gebruiken.

Dit soort onderzoeken houden ons kritisch en zeer zorgvuldig, er zijn strikte regels omtrent het maken van echo’s. Een echo wordt uitgevoerd met zo weinig mogelijk energie en zo effectief mogelijk om de tijdsduur van het uitzenden van geluidsgolven zo kort mogelijk te houden. Onnodige opwarming zal dan niet plaatsvinden.

 

 

Doppler functie

Naast het weergeven van echobeelden, heeft een echo-apparaat ook een doppler functie. Het doppleronderzoek is jullie waarschijnlijk niet onbekend. Vanaf 12 weken kunnen, tijdens de verloskundige controles, de harttonen van de baby geluisterd worden met een dopplerapparaat. Doppler zorgt, ook weer door middel van geluidsgolven, dat we kunnen luisteren naar de bloedstroom in vaten. Hierbij wordt alleen wel gebruik gemaakt van veel meer energie op één punt, het hartje van je kind die nog volop in ontwikkeling is. De temperatuur kan op die specifieke plek veel sneller stijgen. Om deze reden doen we daarom ook geen doppler onderzoek, danwel met een doppler, danwel met het echoapparaat voor de 10 weken zwangerschap.

 

 

Je ongeboren kindje merkt niets van deze de geluidsgolven. Alhoewel we vaak genoeg zien dat het kindje beweegt tijdens het moment van de echo. Zeker in ver gevorderde zwangerschappen komt dit simpelweg door de aanraking op de buik, net zoals je kindje vaak beweegt als je zelf probeert contact te maken.

In deze blog dus meer uitleg over echoscopie. We hebben uitleg gegeven over de beeldopbouw van een echo-apparaat, wat het fantastische mogelijk maakt.. het zien van je kindje tijdens de zwangerschap! Na uitgebreid onderzoek zijn er kritische richtlijnen opgesteld om echoscopie in de verloskunde veilig uit te kunnen voeren, officieel geschoolde echoscopisten en artsen zullen zich hieraan houden. Echoscopie is onmisbaar in ons vak, het geeft ons meer informatie over het kindje in je buik, wat het mogelijk maakt om eventueel meer informatie te kunnen geven over de gezondheid. Maar zoals alles in de wereld heeft ieder voordeel ook nadelen, dus kritisch blijven is heel gezond. Voegt het maken van een echo altijd iets toe? Geeft het altijd waardevolle informatie, of zorgt het voor onrust zonder duidelijkheid? Hierover binnenkort meer in onze tweede blog in de maand van de echoscopie.

Liefs,

de vlogkundige