Je kent het vast, van die momenten waarbij je een oud klasgenoot of ver familielid tegen het lijf loopt. Na een kreet in de trant van: ‘Jeetje lang geleden’ komt al snel de vraag: ‘wat doe je zoal’? Grappig genoeg ben ik erachter gekomen altijd te antwoorden met: ‘ik ben verloskundige’, in plaats van ‘ik werk als verloskundige’. Wie of wat ben je dan eigenlijk? Deze maand schrijf ik twee blogs over de geboortezorg in Nederland en geef ik uitleg over hoe het Nederlands verloskundig systeem in elkaar zit. Deze blog richt zich op de zorg tijdens kinderwens en zwangerschap.

Jaarlijks bevallen er in Nederland zo’n 166.000 vrouwen, verspreid in het land zoeken zij begeleiding en ondersteuning bij het proces van zwanger zijn, bevallen en de eerste periode met hun kindje(s).
Het is mogelijk zorg van een verloskundige te krijgen al vóór een positieve zwangerschapstest, wellicht is dit nog weinig bekend. In 2007 schreef de gezondheidsraad een advies over preconceptiezorg aan de minister van VWS, de conclusie was dat de gezondheid van het toekomstige kind, maar ook van toekomstige ouder(s), baat zou hebben bij preconceptiezorg voor alle mensen in Nederland die een kind willen krijgen.

In een kinderwensconsult wordt voorlichting gegeven over vruchtbaarheid, seksualiteit en ouderschap, voeding- en leefstijl en de zwangerschap. Een voorbeeld is het gebruik van foliumzuur vanaf de start van zwanger willen worden. Bij een verloskundige ben je dus van harte welkom vanaf het stoppen met anticonceptie om de kans op zwanger worden zo groot mogelijk te maken, maar ook om de gezondheid van moeder en foetus (in spé) te bevorderen.

Een verloskundige voert risicoselectie uit. Door het uitvragen van de anamnese, waarbij we alles willen weten over jouw gezondheid, (van je partner) en dat van je familie, schatten wij in of er extra risico’s zijn voor de zwangere of de foetus. Bij ziekten, aandoeningen of andere verhoogde risico’s die van invloed kunnen zijn op de zwangerschap geven wij het advies om je door te verwijzen naar de gynaecoloog voor specialistische medische zorg met aanvullende kennis en onderzoek.

Of we elkaar al hebben leren kennen tijdens een preconceptie-consult of niet, je hebt een positieve zwangerschapstest? En dan..?!

Nederland kent het (unieke) systeem met een 1e en 2e lijn. Een verloskundige werkt als begeleider in de 1e lijn. Dit houdt in dat je rechtstreeks, zonder verwijzing, contact met ons kan opnemen. Ruim 88% start de zorg bij een verloskundige. Tijdens de zwangerschap blijven wij continue risicoselectie uitvoeren, zoals eerder omschreven. We horen graag hoe je je voelt, om normale van afwijkende zwangerschapssymptomen te onderscheiden en verrichten een aantal onderzoeken zoals het meten van de bloeddruk en uitwendig onderzoek (het voelen van de buik waarbij we de hoogte van de baarmoeder, ligging en harttonen van het kindje bepalen). Indien nodig voeren wij aanvullend onderzoek uit zoals een bloedafname of een echo. Geven controles en onderzoeken verdenking op een complicatie? Dan werken wij samen met de tweede lijn, de verloskundigen en gynaecologen in het ziekenhuis. De tweede lijn vult aan, is gespecialiseerd om zwangerschappen en bevallingen met hoge risico’s zorg en begeleiding te geven. Zo’n 30% van de vrouwen wordt tijdens de zwangerschap overgedragen naar de tweede lijn.

Het is ook mogelijk dat de zwangerschapsbegeleiding direct in de tweede lijn start vanwege vooraf bekende verhoogde risico’s. Je bent als vrouw dan bekend met een (aangeboren) aandoening of ziekte of hebt in een eerdere zwangerschap complicaties doorgemaakt, waardoor nu specialistische medische zorg nodig is. De klinisch verloskundige of gynaecoloog zal je dan begeleiden. De basis onderzoeken zijn exact hetzelfde, daarnaast zijn er (meerdere) aanvullende onderzoeken gerelateerd aan jouw ziekte of aandoening, de medische indicatie waarvoor je daar onder zorg bent.

Tot nu toe heb ik alleen nog maar gesproken over de medische controles, echter bestaat iedere afspraak misschien nog wel meer uit psychosociale begeleiding. Een groot deel van de zwangerschappen in Nederland is gepland, een nog groter deel is gewenst. Dit neemt niet weg dat zwanger worden, zwanger zijn en toeleven naar de bevalling en het ouderschap een grote impact hebben en misschien wel het grootste life-event in het leven van een ouder of ouders zijn! Bizar eigenlijk hoe recht tegenover elkaar staande emoties vaak samenkomen in één periode. Blijdschap met de komst van een kindje, maar ook angst voor datgene wat komen gaat. Vragen als ‘hoe zal de zwangerschap verlopen?’ of ‘kan ik de pijn van de bevalling aan?’ krijgen aandacht in de spreekkamer. Een verloskundige luistert, zal er zijn en beantwoord alle vragen die voor jou belangrijk zijn. Door emoties er te laten ‘zijn’ en wellicht wat handvaten te vinden hoe daarmee om te gaan, streven we naar geruststelling en berusting. En dit geeft hopelijk kracht, vertrouwen en endorfine, onmisbaar in dit proces.

Met de uitleg van het verloskundig systeem kom ik samenvattend terug op de vraag waar de blog mee begon. ‘wie of wat ben ik als verloskundige?’ Wij zijn een poortwachter, wij staan aan de start van zwanger worden op jullie te wachten. Wij willen jullie leren kennen en naar jullie luisteren. Wij zijn opgeleid risicoselectie uit te voeren en zullen, al dan niet met aanvullend onderzoek, inschatten of er verdenking is op complicaties. Wij zullen adviseren en je verwijzen naar de tweede lijn waar nodig. Wij werken samen met de tweedelijns verloskundigen en gynaecologen. Ik eindig deze blog met het allerbelangrijkste. Dit doen we mét jou, je (eventuele) partner en je kindje. Altijd. Als team.

In blog 2 gaan we verder in op de rol van een verloskundig zorgverlener tijdens de bevalling en tijd erna.

Liefs,
De vlogkundige.