Als ik tijdens zo’n gesprek met een oud klasgenoot of ver familielid heb verteld dat ik verloskundige ben, wordt er vaak direct ingezoomd op de bevalling. Hopelijk heb ik in blog 1 laten zien dat het vak als verloskundige zoveel meer is dan kinderen helpen geboren worden, alhoewel de bevalling wel de eindsprint is tot de top van de berg: de komst van je kindje(s). Iedere bevalling is uniek, anders, bijzonder. Tijdens dit gesprek krijg ik nog geen vijf minuten later het bevallingsverhaal van haar, haar dochter of een bekende in de omgeving te horen. Hoe bevalt Nederland? En wat is de rol van de verloskundig zorgverlener tijdens deze periode? Daarover vertel ik meer in deze tweede blog. Het nederlands verloskundig systeem durante partu zoals we dat in vaktaal zouden zeggen.
Ik start met een korte samenvatting van de vorige blog en de basis van het vak. Een verloskundige is poortwachter, bereikbaar vanaf kinderwens. Zowel bij kinderwens, zwangerschap, bevalling of erna voeren wij risicoselectie uit, dus door middel van het uitvragen van een anamnese en uitvoeren van onderzoeken schatten wij in of bepaalde klachten behoren tot het ‘normaal’ of extra risico’s met zich meebrengen. In dat geval geven wij voorlichting, adviezen en sturen wij door naar de 2e lijn, de klinisch verloskundigen of gynaecologen die gespecialiseerd zijn in zorg met medische risico’s.
Deze zelfde constructie geldt tijdens de bevalling. Tijdens de zwangerschap draagt de verloskundige zo’n 30% van de zwangeren over naar de 2e lijn, 58% zal de bevalling dus starten onder onze zorg. Een verloskundige staat 24/7 op dienst, zoals in onze weekvlog te zien. 9 van de 10 bevallingen start met weeën, de overige 10% start met het breken van de vliezen (zoals een bevalling in films begint met een grote plas met water is dus veel minder voorkomend). Gedurende de zwangerschap zijn de belinstructies gegeven, het lijstje waarin onder andere staat: ‘ga je bevallen van je eerste kindje? Bel je verloskundige dan bij een uur lang weeën om de 3 minuten’. Het is een richtlijn, omdat we theoretisch kunnen onderbouwen dat je bevalling dan waarschijnlijk echt begonnen is en je hoogstwaarschijnlijk in de actieve fase van de ontsluiting bent aangekomen. Echter staat je verloskundige 24/7 voor je klaar en mág je dus altijd bellen. Er is telefonisch contact en er wordt weer risicoselectie uitgevoerd. In overleg komt de verloskundige thuis langs.
Een groot deel van onze rol tijdens de bevalling is observeren, kijken, ‘er zijn’. Daarnaast wordt er uitwendig onderzoek verricht (het voelen van de buik naar o.a. de ligging van het kindje), de harttonen worden beluisterd en, in overleg, wordt een inwendig onderzoek verricht (een vaginaal toucher). Het inwendig onderzoek geeft informatie over de weekheid, stand en ontsluiting van de baarmoedermond en de ligging van (meestal) het hoofdje van de foetus.
Jij beslist op welke plaats je wenst te bevallen, thuis of in het ziekenhuis. In 2016 vond 13% van de bevallingen daadwerkelijk thuis plaats, 17% van de vrouwen beviel poli-klinisch. Dit betekent dat tijdens de bevalling 28% overgedragen wordt naar de tweede lijn omdat er een medische indicatie optreedt. Het overgrote deel is geen spoed. Je moet dan denken aan situaties waarbij de baby in het vruchtwater heeft gepoept, de barende vrouw pijnstilling wil of de ontsluiting of uitdrijving niet voldoende vordert.
Het is ook mogelijk dat je bevalling al start onder (bege)leiding van de klinisch verloskundige of gynaecoloog, dit omdat er een medische indicatie is opgetreden voordat de bevalling begon. Tijdens de bevalling is er dan reden aanvullend onderzoek uit te voeren om de gezondheid van jou of je kindje optimaal in de gaten te houden. Eén van deze onderzoeken is bijvoorbeeld een CTG, een continue registratie van de harttonen van de baby.
Als verloskundig zorgverlener, dus zowel een eerstelijns verloskundige, klinisch verloskundige én gynaecoloog, ben je een kameleon. Echter maakt zoveel mensen, ook zoveel wensen en ondanks dat wij, werkzaam in de zorg, veel kunnen aanvoelen, spreken wij graag ieder uniek proces van geboorte door om jouw wensen en behoeften te bepalen. Een voorbeeld is door het opstellen van een geboorteplan. Het verloop van een bevalling kan niemand voorspellen, maar door je erop voor te bereiden schetsen we met elkaar wel een realistisch beeld. In het geboorteplan beschrijf je jouw wensen ten aanzien van de bevalling en geef je aan wat voor jou belangrijk is. Je bent altijd betrokken bij datgene wat er tijdens de bevalling gebeurd, ook als je zelf niet goed meer kunt vertellen wat je zou willen. Gedurende de bevalling zal een verloskundig zorgverlener altijd communiceren. We laten weten waar je op dat moment staat, wat de verwachting is voor de komende (korte) periode en geven adviezen/tips die het proces ten goede komen.
Daarnaast is de rol van een verloskundige simpelweg om er ‘te zijn’. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat continue begeleiding door de barende gewenst en gewaardeerd wordt. Continue begeleiding betekent dat er, tijdens de bevalling, altijd een verloskundig zorgverlener aanwezig is. Het blijkt positieve effecten te hebben op het verloop van de bevalling. De bevalling duurt gemiddeld korter en eindigt minder vaak in een medische indicatie.
Nederland is uniek. Uniek met het verloskundig systeem waarbij je onder leiding van een verloskundige, bij een ongecompliceerde zwangerschap en bevalling kunt kiezen waar je wilt bevallen, een thuisbevalling is daarbij een optie. Uniek als je kijkt naar de rest van de wereld. Iedere vrouw is uniek, net als iedere vader in spe en iedere zwangerschap en bevalling. Een verloskundige zal er zijn, communiceren wat de uitgevoerde controles aan bevindingen geven, adviseren en handelen bij medische complicaties en bij noodzaak tot gespecialiseerde zorg verwijzen naar de klinisch verloskundigen en gynaecologen in de tweede lijn. En als wij dan, midden in de nacht, de voordeur van jullie huis achter ons dichttrekken prijzen wij ons rijk, wij weten dat er zojuist in jullie huis een nieuwe wereldburger geboren is, terwijl iedereen lag te slapen. Wat een eer!
1 gedachte over “Het verloskundig zorgsysteem – Dé bevalling”